Jajko to symbol życia i Świąt Wielkanocnych, a tradycja malowania pisanek sięga w Polsce tysiąca lat. Teraz przy okazji Świąt mam sposobność napisać parę słów o jajku.
W latach 70-tych zrobiono istną nagonkę na spożycie jajek, głównie z powodu zawartości cholesterolu. Akcję wspierał przemysł farmaceutyczny, by podbić sprzedaż leków antycholesterolowych i przemysł tłuszczowy, by sprzedawać jak najwięcej margaryny. Jedno średnie jajko zawiera 216 mg cholesterolu. Niestety nie ma żadnych naukowych dowodów, że spożywanie jajek przyczynia się do podwyższenia jego poziomu.
Dziś już wiemy, że jego poziom we krwi tylko w małym stopniu zależy od tego zawartego w pokarmach. Główna jego część jest produkowana w wątrobie i zależy od wielu innych czynników, w tym genetycznych. Dziś jajko nie cieszy się już taką złą sławą. Dlatego właściwe odżywianie warto wspomóc poprzez regularne ich spożycie.
Właściwości zdrowotne jajek
Pod względem aminokwasów, czyli związków białkowych jaja są najdoskonalszym produktem pochodzenia zwierzęcego. Jajko jako jedyny produkt zawiera wszystkie aminokwasy egzogenne, tzn. te, których organizm ludzki nie wytwarza, a które są dla niego niezbędne i dlatego musi otrzymywać je z pokarmem.
W jajku znajdziesz zbawienną lecytynę. To składnik żółtka. Nazywają ją „pogromcą tłuszczu”, głównie ze względu na jej właściwości emulgujące. Lecytyna rozbija spożywane tłuszcze oraz cholesterol na małe cząstki, zapobiegając przyczepianiu się ich do ścianek naczyń, tym samym redukując odkładanie się blaszki miażdżycowej. Około 50 % lecytyny stanowią kwasy tłuszczowe, głównie linolowy działający przeciwzapalnie i przeciwzakrzepowo. Lecytyna dobrze działa na wątrobę, chroni przed powstawaniem kamieni żółciowych. Uczestniczy też w hamowaniu niepożądanych procesów utleniania i poprawia funkcjonowanie układu nerwowego. Dzięki niej łatwiej się uczymy i panujemy nad stresem.
Jajko posiada także potrzebne dla zdrowia barwniki:
ksantofil, a w tym luteinę izeaksantynę (barwniki znajdujące się w żółtku). Ksantofil zapobiega osadzaniu się złogów na ściankach tętnic. Luteina i zeaksantyna w organizmie człowieka gromadzi się głównie w plamce żółtej oka i soczewce. Działa jak filtr chroniący przed szkodliwym promieniowaniem UVA i UVB. Jest również silnym wymiataczem wolnych rodników, dzięki czemu zapobiega uszkodzeniom delikatnych naczyń włosowatych siatkówki oka oraz fotoreceptorów.
Białko jajka to 90 % wody, 9 % aminokwasów, około 1 % węglowodanów i tylko 45 kcal w 100 g. Żółtko to w 2/3 tłuszcze — trójglicerydy 65 % i fosfolipidy 30 % – w tym głównie lecytyna oraz cholesterol. Warto wiedzieć, że tłuszcze występujące w jajku to zdrowe jednonienasycone kwasy tłuszczowe, omega 3 i omega 6. Towarzyszą im witaminy rozpuszczalne w tłuszczach: A, D, E, K i mikroelementy: wapń, fosfor, cynk, żelazo, potas, siarka, jod i selen. Duża liczba składników energetycznych sprawia, że wartość kaloryczna żółtka wynosi 350 kcal w 100 g.
Wobec powyższego jajka powinny znajdować się w każdej zrównoważonej i zdrowej diecie. Jajka są poza tym bardzo wdzięcznym produktem w kuchni. Można z niego wyczarować niezliczoną ilość smacznych i bardzo szybkich dań. Chociażby jajko na miękko to przecież królewskie śniadanie.
W Polsce najczęściej spożywa się jaja kurze, czasem też kacze, gęsie i przepiórcze. Ostatnimi czasy wzrosła popularność jaj strusich. Kupując jaja, najchętniej wybieramy te o brązowo zabarwionych skorupkach, a tak naprawdę kolor jajek nie ma znaczenia. Kolor skorupki zależy bowiem od rasy kury, która je zniosła. Pod względem wartości odżywczych barwa jajka nie ma znaczenia ani wpływu na ich jakość. Kupując jajka, warto zwrócić uwagę na oznaczenie na skorupce. Są to stemple z informacjami na temat systemu chowu. Kod systemu hodowli odnosi się do sposobu, w jakim chowane są kury.
- 0 – oznacza, że jaja pochodzą z produkcji ekologicznej
- 1 – dotyczy jaj z chowu na wolnym wybiegu
- 2 – to jaja z chowu ściółkowego
- 3 – odnosi się do jaj z chowu klatkowego
Jaja kur z chowu na wolnym wybiegu i gospodarstw ekologicznych są oczywiście najwartościowsze i najzdrowsze tzn. jaja 0 i 1. Także, jeśli mamy rodzinę na wsi lub inne pewne źródło takich jaj korzystajmy z tego.
Jak ugotować jajko?
Czas gotowania jajek uzależniony jest przede wszystkim od wielkości. Jajka zawsze wkładamy do zimnej wody i od tego czasu zaczynamy mierzyć czas gotowania.
- Jajko na miękko gotuj 3- 5 minut. Białko będzie ścięte, a żółtko płynne.
- Jajko na twardo 7-8 minut. I nie przedłużaj czasu gotowania. Żółtka nie będą miały wtedy brzydkiej zielonkawej obwódki i nie będą gumowate. Gdy są za długo gotowane, to uwalniające się związki siarki utworzą nieapetyczną zieloną obwódkę wokół żółtka.
Aby zapobiec pękaniu jaj przy gotowaniu, musimy wyjąć je wcześniej z lodówki, żeby się trochę ogrzały. Gdyby jednak pękło, białko nie wypłynie po dodaniu do gotowania 1 łyżki octu.
Po ugotowaniu należy jajka natychmiast schłodzić w zimnej wodzie.
SMACZNEGO JAJKA!
Na moim blogu gotuje dla Was już od 8 lat. Uwielbiam dzielić się moimi domowymi przepisami, które smakują mojej rodzinie. Koniecznie daj znać, jak smakowały Ci moje przepisy w komentarzach 🙂
